Bu yazıyı okuyan bir kadınsanız büyük ihtimalle erbilmişliğin (mensplaining) ne olduğunu biliyorsunuz. Hatta ona defalarca maruz kaldınız. Eğer bir erkekseniz erbilmişliğin en ne olduğunu bilmiyor ya da biliyor ancak farkında olmadan çalışma arkadaşlarınıza erbilmişlik taslıyor olabilirsiniz. Sorun değil. Sizlerle erbilmişlik ve iş ortamlarında nasıl karşımıza çıktığı hakkında konuşmak için buradayım.
Pek çoğumuz erbilmişlik kelimesine aşinayızdır. Ancak yine de biz bir açıklayalım. Amerikan sözlük Merriam-Webstera göre erbilmişlik (sözlükte İngilizce adıyla mansplaining) “bir şeyi bir kadına onu küçümseyerek ve konu ile ilgili hiçbir bilgisi olmadığını farz ederek açıklama.” Bir şeyi birine açıklamakla birine erbilmişlik taslamak arasında çok ince bir çizgi var ve aradaki en büyük fark fikrinizin sorulup sorulmaması.
Bununla birlikte iş yerinde erbilmişlikten kaçmak mümkün değil. İş yerindeki erbilmişlik örneklerinden biri sırf sizden yüksek bir pozisyonda olduğu veya siz kadın olduğunuz için sizden çok şey bildiğini düşünen iş arkadaşınız. Bir başka örnek de bir konuyu çok iyi bilmediğini itiraf etmek istemeyen ve bunun yerine büyük bir öz güvenle yanlış bilgi vermeye devam eden çalışma arkadaşınız. Bir de tabii ki tüm konuşmaya hükmetmek isteyen kişi var. Kendisi konuşmanın kontrolünü eline alabilmek için diğer herkesin kendini aşağı hissetmesini sağlamak adına elinden geleni yapar.
Buradaki amacım erkeklere nefret kusmak değil. Öğretmeye çalışıyorum. Buradan tüm kadınlara sesleniyorum. Erkeklerin egolarının ne kadar kırılgan olduğunu hepimiz biliyoruz. Erbilmişliği erbilmişlik taslayan birine etkili bir şekilde nasıl anlatırsınız? Eğer bir erkek olarak yukarıdaki kategorilerden birinde olduğunuzu fark ettiyseniz burası sizi de ilgilendiriyor. İlk adım konuşmanın erbilmişliğe dönüp dönmediğini anlamak. Pek çok erkek erbilmişlik tasladıklarının farkında olmazlar. Bu nedenle yapmanız gereken onlarla yüzleşmek. Bu konuşmayı herkesin önünde yapmaktan çekiniyorsanız onları bir kenara çekin ve davranışlarının sizi veya odadakileri nasıl etkilediğini onlara açıklayın. İnsanlarla erbilmişlikleri konusunda ne kadar yüzleşirseniz onlar da o kadar öğrenecek ve davranışlarını değiştirecektir. Değişmezlerse de bu sizin değil, onların ayıbı.