Εδώ και χρόνια, οι χριστιανοί πηγαίνουν να προσκυνήσουν στο Ισραήλ, καθώς εκεί βρίσκονται μερικοί από τους ιερότερους τόπους του Χριστιανισμού. Ο σημαντικότερος τόπος μπορεί να βρεθεί στην πρωτεύουσά, την Ιερουσαλήμ – ο τάφος του Ιησού Χριστού.

Source: Icepop

Πρόκειται για τον τόπο που τοποθετήθηκε το σώμα του Ιησού μετά την σταύρωσή του. Ο τάφος στην εκκλησία του Παναγίου Τάφου μέχρι σήμερα θεωρείται ο πιθανότερος τόπος ταφής του Ιησού.

Η τοποθεσία του τάφου

Αν ελέγξετε το χρονικό της Καινής Διαθήκης για το θάνατο του Ιησού, ο τάφος του λέγεται ότι χτίστηκε κοντά στον τόπο όπου σταυρώθηκε. Ο τάφος λέγεται επίσης ότι περικλείει τόσο το σώμα του Ιησού όσο και τον σταυρό όπου σταυρώθηκε.

Source: Pixabay

Αν και δεν είναι γνωστός ο ακριβής τόπος ταφής του Ιησού, δηλαδή δεν έχει αποδειχθεί αρχαιολογικά, οι ιστορικοί πιστεύουν ότι ο τάφος του Ιησού βρίσκεται μέσα στο Edicule, μέσα στην σημερινή εκκλησία του Παναγίου Τάφου.

Η εκκλησία του Κωνσταντίνου

Η πρώτη εκκλησία στην περιοχή χτίστηκε από τον Μέγα Κωνσταντίνο το 326 μ.Χ. Προοριζόταν να στεγάσει τον τόπο ταφής του ίδιου του Ρωμαίου αυτοκράτορα. Αλλά δεδομένης της ιστορικής σημασίας της περιοχής, ο Κωνσταντίνος έστειλε τη μητέρα του, Ελένη, να ψάξει για την ακριβή τοποθεσία του τάφου του Ιησού.

Source: Pixabay

Ο Ιησούς είχε πεθάνει τρεις αιώνες νωρίτερα, οπότε ήταν δύσκολος ο προσδιορισμός της τοποθεσίας του τάφου. Ωστόσο, η Ελένη είχε τη βοήθεια του Ευσέβιου, ενός επισκόπου που την οδήγησε στον ρωμαϊκό ναό.

Χτίζοντας το Edicule

Μετά από ανασκαφές στο ρωμαϊκό ναό, διαπιστώθηκε ότι κάτω από τον ναό βρίσκεται ένας τάφος που σχηματίστηκε από μια ασβεστολιθική σπηλιά. Η κορυφή του σπηλαίου είχε αποκοπεί έτσι ώστε να φαίνεται το εσωτερικό του τάφου. Στη συνέχεια, ο Κωνσταντίνος έχτισε το Edicule γύρω από αυτό.

Source: Icepop

Λέγεται πως ο τάφος είχε ένα μακρύ ράφι ή ένα ταφικό κρεβάτι, και εκεί τοποθέτησαν το σώμα του Χριστού όταν το κατέβασαν από το σταυρό. Το ράφι ήταν κατασκευασμένο από ασβεστόλιθο, που είναι κοινή παράδοση των Εβραίων.

Σφραγίζοντας τον τάφο

Η εκκλησία πέρασε από πολλές αλλαγές και ανακατασκευές, χάρη στους Σταυροφόρους και άλλους πολέμους που έλαβαν χώρα στην Ιερουσαλήμ. Το 1545 το καμπαναριό της εκκλησίας κατέρρευσε. Οι Φραγκισκανοί μοναχοί άρχισαν την ανακατασκευή του, και στη λίστα τους ήταν η ανακατασκευή του ιερού που στέγαζε τον τάφο του Ιησού.

Source: Icepop

Για να διατηρήσουν την τοποθεσία του τάφου του Χριστού, οι Φραγκισκανοί μοναχοί σφράγισαν τον τάφο το 1555. Εγκατέστησαν μια μαρμάρινη πλάκα πάνω από τον τόπο ταφής για να εμποδίσουν τους προσκυνητές να αγγίξουν τον πραγματικό βράχο όπου κάποτε βρισκόταν το σώμα του Ιησού. Και από τότε, ο τάφος παρέμεινε σφραγισμένος.

Μια καθυστερημένη ανακαίνιση

Ο ιερός Ναός της Αναστάσεως έχει υποστεί μεγάλες δομικές ζημιές ανά τους αιώνες, και ήταν ετοιμόρροπη. Αν και η Εκκλησία της Αναστάσεως χρειαζόταν επειγόντως ανακαίνισηκ, αυτό ήταν εξαιρετικά δύσκολο.

Source: Icepop

Καθώς ο τάφος του Ιησού αποτελεί σημαντικό τόπο για τον χριστιανισμό, η περιοχή που βρίσκεται διεκδικείται από τρεία μεγάλα χριστιανικά δόγματα: το Ρωμαιοκαθολικό, το Ελληνορθόδοξο και το Αρμενικό Αποστολικό. Και όλα αυτά τα χρόνια, φυσικά τα τρεία δόγματα δεν μπορούν να έρθουν σε συμφωνία.

Αποφάσεις αιώνων

Στην πραγματικότητα, μία από τις πιο διάσημες συζητήσεις μεταξύ των τριών δογμάτων αφορούσε μια σκάλα από κέδρο στο Λίβανο, η οποία βρισκόταν πάνω από την είσοδο της εκκλησίας. Η συζήτηση για το αν πρέπει να αφαιρεθεί ή όχι διήρκεσε δυόμισι αιώνες και η σκάλα εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα στο ίδιο σημείο. Η σκάλα είχε ονομαστεί χαϊδευτικά «η ακούνητη σκάλα».

Source: Wikipedia

Αν οι τρεις εκκλησίες δεν μπορούν να συμφωνήσουν για το τι να κάνουν με μία σκάλα, πως θα συμφωνούσαν για κάτι τόσο σημαντικό όπως ο τάφος του Χριστού; Κανένας δεν ήθελε να διακινδυνεύσει κάτι τόσο σημαντικό ιστορικά και πνευματικά. Έτσι, η εκκλησία και ο τάφος παρέμειναν ανέγγιχτα.

Επιτέλους ξεκίνησε η ανακαίνιση

Παρά τις διαφωνίες, οι ιερείς και οι μοναχοί τελικά αποφάσισαν πως ήρθε η ώρα να γίνει ανακαίνιση. Το 2016 ξεκίνησε ένα μεγάλο έργο με σκοπό τη διατήρηση του παραδοσιακού χώρου του τάφου του Χριστού. Η ομάδα αποτελούντας από επιστήμονες του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Source: Icepop

Τα έργα ανακαίνισης περιελάμβαναν μια αρχαιολογική ανασκαφή του τάφου του Χριστού – κάτι που αρχαιολόγοι από όλον τον κόσμο παρακολουθούσαν με κομμένη την ανάσα. Όλοι ανυπομονούσαν να μάθουν τί βρισκόταν κρυμμένο μέσα στον τάφο του Χριστού.

Βιβλική αρχαιολογία

Μέχρι και σήμερα, το επιστημονικό πεδίο της βιβλικής αρχαιολογίας συνεχώς και εξελίσσεται. Η πλευρά αυτή της αρχαιλογίας στοχεύει στην αποκάλυψη ή διάψευση οποιασδήποτε ιστορικής αλήθειας σχετικά με τους Αγίους Τόπους και τα γεγονότα που αναφέρονται στη Βίβλο. Έχουν πραγματοποιηθεί διάφορες έρευνες, όπως για το παλάτι του βασιλιά Ηρώδη, την κιβωτό του Νώε και πολλές άλλες.

Source: Icepop

Με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας, η ανασκαφική ομάδα του 2016 στοχεύει να αποδείξει ή να διαψεύσει εάν το Edicule στην εκκλησία του Παναγίου Τάφου είναι πραγματικά ο τελευταίος τόπος ανάπαυσης του Ιησού. Οποιαδήποτε ανακάλυψη γίνει σε αυτή την ανασκαφή θα έχει σίγουρα τεράστιο αντίκτυπο σε ό,τι γνωρίζουμε για τον Χριστιανισμό.

Έχουν διατυπωθεί αμφιβολίες

Καθώς η Εκκλησία του Παναγίου Τάφου έχει υποστεί αιώνες φυσικών καταστροφών και φθορών, πολλοί επιστήμονες και ιστορικοί πίστευαν πως το Edicule ήταν ο τάφος του Χριστού. Πρέπει να σημειωθεί πως λίγες δεκαετίες μετά από τον θάνατο του Χριστού, η Ιερουσαλήμ ισοπεδώθηκε ολοκληρωτικά κατά την διάρκεια του πρώτου Ιουδαϊκού-Ρωμαϊκού Πολέμου.

Source: Icepop

Επίσης, επισημάνθηκε πως κατά την εποχή του Χριστού, οι Ρωμαίοι πραγματοποιήσαν μόνο δύο σταυρώσεις με φάση τα ιστορικά αρχεία. Ο πρώτος τόπος σταύρωσης βρέθηκε κοντά στην Ιερουσαλήμ το 1968ι, και ο δεύτερος στην Ιταλία το 2018.

Μπορεί να στέκεται ακόμα;

Ακόμα ένας λόγος για τον οποίο υπάρχουν αμφιβολίες για την αυθεντικότητα του Edicule, είναι πως λόγω του τρόπου με τον οποίο καταστράφηκε η εκκλησία και υπέστη φθορές, δεν γίνεται να επιβεβαιωθεί τίποτα. Είναι απίθανο ο τόπος ταφής να έμεινε στην ίδια θέση όλους αυτούς τους αιώνες.

Source: Pixabay

Ορισμένοι ιστορικοί πιστεύουν πως το Edicule καταστράφηκε πριν από αιώνες, γιατί ο Πανάγιος Τάφος υπέστη τόσες φθορές και ζημιές. Θα ήταν αδύνατο το Edicule να γλίτωσε από μια παρόμοια μοίρα.

Μια παλιότερη ανακάλυψη

Πριν από την ανασκαφική ομάδα του 2016, πραγματοποιήθηκαν αρκετές αρχαιολογικές προσπάθειες στην εκκλησία. Η πρώτη ήταν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, με επικεφαλής τον Virgilio Canio Corbo, έναν Φραγκισκανό ιερέα και αρχαιολόγο.

Source: Pixabay

Από την ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε, οι ερευνητές ήταν σε θέση να πουν ότι η δομή της εκκλησίας χτίστηκε για να καλύψει την κυρίαρχη θρησκεία πριν από τον Χριστιανισμό. Αποδείχθηκε ότι ο τόπος ταφής που βρήκαν η Ελένη και ο Ευσέβιος μετατράπηκε για πρώτη φορά σε ναό για τον ρωμαϊκό θεό Δία ή τη θεά Αφροδίτη.

Η τοποθεσία της εκκλησίας του Κωνσταντίνου

Ο ναός χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Ανδριανό πολλούς αιώνες νωρίτερα. Σύμφωνα με τον Corbo, ο περίβολος του ναού πρέπει να βρίσκεται στην ίδια τοποθεσία. Αν ίσχυε αυτό, το Edicule δεν θα έπρεπε να έχει αλλάξει θέση από το 2 μ.Χ.

Source: Icepop

Κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα, πραγματοποιήθηκαν κι άλλες ανασκαφές στην εκκλησία του Παναγίου Τάφου, οι οποίες αποκάλυψαν ότι υπήρχαν αρκετοί τάφοι στην περιοχή. Βρέθηκε επίσης ένα αρχαίο λατομείο ασβεστόλιθου, το οποίο πιστεύεται ότι προέρχεται από την εκκλησία του Κωνσταντίνου. Και το εύρημα υποστήριξε την περιγραφή του τάφου του Ιησού στη Βίβλο.

Τα τείχη της παλιάς πόλης

Όμως, υπήρχε μια ασυνέπεια ανάμεσα σε αυτά που λέγονται στη Βίβλο και την τρέχουσα τοποθεσία του Edicule. Στη Βίβλο, αναφέρεται ότι ο Ιησούς θάφτηκε έξω από τα τείχη της πόλης. Το θέμα είναι ότι η σημερινή εκκλησία και ο τάφος βρίσκονται μέσα στα τείχη της παλιάς πόλης της Ιερουσαλήμ. Αυτό ενθάρρυνε την αμφισβήτιση σχετικά με τη θέση του Edicule.

Source: Icepop

Για να αντισταθμιστούν αυτές οι αμφιβολίες, πρόσφατες ανακαλύψεις έχουν αποδείξει ότι πραγματοποιήθηκε επέκταση των τειχών. Η εκκλησία θα βρισκόταν έξω από την πόλη κατά τη διάρκεια του θανάτου του Ιησού. Μέχρι στιγμής, τα γεγονότα υποστηρίζουν πως η Εκκλησία του Παναγίου Τάφου ήταν και ο τόπος ταφής του Ιησού.

Τα σχέδια ανακαίνισης

Όταν οι μοναχοί του Ναού του Παναγίου Τάφου πήραν την απόφαση να επιτρέψουν στην ομάδα από την Αθήνα να αποκαταστήσει την εκκλησία, παρουσίασαν ορισμένους όρους. Ο βασικότερος ήταν πως η υπάρχουσα δομή δεν πρέπει να τροποποιηθεί.

Source: Wikipedia

Η ανασκαφική ομάδα του 2016 σχεδίαζε να αντιμετωπίσει πρώτα τη ζημιά από το νερό και τη μούχλα. Στη συνέχεια, θα ενίσχυαν το εξωτερικό του Edicule έτσι ώστε να μην καταρρεύσει. Και τέλος, είχαν σκοπό να ανασκάψουν τον τάφο του Ιησού.

Οι εργασίες ξεκίνησαν

Χρειάστηκαν περίπου 10 μήνες για να αποκατασταθεί μόνο το εξωτερικό του Edicule. Έπρεπε να αφαιρέσουν τη ζημιά από το νερό και τη μούχλα με το χέρι και με επίπονη φροντίδα, έτσι ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο η αρχική δομή και τα υλικά κατασκευής. Για να εξασφαλίσουν ότι η δομή θα παραμείνει σταθερή για μερικούς αιώνες ακόμα, τοποθέτησαν επίσης σύγχρονες βίδες για να βοηθήσουν να γίνουν τα θεμέλια και οι τοίχοι ισχυρότεροι.

Source: Icepop

Θυμάστε νωρίτερα που αναφέραμε πως όταν οι Φραγκισκανοί μοναχοί είχαν σφραγίσει τον τάφο με μια πλάκα μαρμάρου για να κρατήσουν τους προσκυνητές μακριά; Η ανασκαφική ομάδα του 2016 κατάφερε να την μετακινήσει για πρώτη φορά στην ιστορία. Ήταν μια στιγμή που η ομάδα και οι μοναχοί περίμεναν με ανυπομονησία κατά τη διάρκεια της ανακαίνισης.

Μετακινώντας το μάρμαρο

Στην πραγματικότητα, η ομάδα εργάστηκε για 60 ώρες μόνο στην πλάκα, φροντίζοντας να μην βλάψει κανένα μέρος του ταφικού θαλάμου καθώς προσπαθούσαν να την αφαιρέσουν. Όταν η ομάδα αφαίρεσε την πλάκα του μαρμάρου για πρώτη φορά μετά από εκατοντάδες αιώνες, δεν ήταν προετοιμασμένοι για αυτό που αντίκρυσαν.

Source: Icepop

Κάτω από το μάρμαρο υπήρχαν πολλά συντρίμμια και χώμα που συγκεντρώνονταν εκεί για χιλιάδες χρόνια. Έπρεπε να κάνουν λίγο περισσότερη δουλειά. Χρειάστηκαν ώρες σκάψιμο και κοσκίνισμα για να καθαρίσουν τα συντρίμμια και αυτό που βρήκαν από κάτω αποτέλεσε ακόμα μια έκπληξη.

Μία ακόμα πλάκα από μάρμαρο

Υπήρχε μια άλλη πλάκα μαρμάρου κάτω από εκείνη που είχαν τοποθετήσει οι Φραγκισκανοί μοναχοί το 1555. Δεν υπήρχε καμία καταγραφή άλλου στρώματος μαρμάρου, οπότε η ομάδα δεν είχε ιδέα τί ακριβώς αντίκρυζε. Το πρώτο στρώμα μαρμάρου ήταν γαλακτώδες λευκό και αυτό το δεύτερο μάρμαρο ήταν γκρίζο.

Source: Icepop

Το γκρι χρώμα υποδείκνυε πως το μάρμαρο ήταν πολύ παλιό. Αυτό το μάρμαρο είχε επίσης ρωγμές στην επιφάνεια. Αλλά αυτό που έκανε την ομάδα να μείνει με ανοιχτό το στόμα, ήταν ότι στην επιφάνεια του γκρίζου μαρμάρου, υπήρχε ένας χαραγμένος σταυρός, ακριβώς στο κέντρο της πέτρας.

Θεωρίες για την δεύτερη πλάκα

Η ανακάλυψη της δεύτερης μαρμάρινης πλάκας έκανε τους ιστορικούς σε όλο τον κόσμο να αναζητούν απαντήσεις για το ποιος την είχε τοποθετήσει στο σημείο. Υπήρχαν θεωρίες ότι ο σταυρός ήταν σημάδι των Σταυροφόρων. Κάποιοι θεώρησαν ότι η ρωγμή στην επιφάνεια του μαρμάρου μπορεί να προήλθε από επίθεση των Αράβων κατακτητών πριν από τις Σταυροφορίες.

Source: Icepop

Υπήρχαν πολλές θεωρίες από διαφορετικούς ιστορικούς, αλλά η ομάδα συμφωνούσε σε ένα πράγμα. Το πρόσφατα ανακαλυφθέν μάρμαρο έπρεπε να είναι τουλάχιστον τόσο παλιό όσο οι τοίχοι γύρω του. Αυτό θα σήμαινε ότι ήταν τουλάχιστον 500 ετών.

Λεπτομερείς αναλύσεις

Για να καταλάβουμε την πραγματική χρονολογία του δεύτερου μαρμάρου, έπρεπε να γίνει μια μακρά επιστημονική ανάλυση. Έτσι, η ομάδα ανασκαφής και αποκατάστασης συγκέντρωσε όσα περισσότερα δείγματα μπορούσε από τον ταφικό θάλαμο. Τα δείγματα στάλθηκαν σε εργαστήριο για χρονολόγηση.

Source: Pixabay

Μια διαδικασία που ονομάζεται οπτική διεγερμένη φωταύγεια (OSL) χρησιμοποιήθηκε για να προσδιοριστεί πότε τα δείγματα που συλλέχθηκαν εκτέθηκαν για τελευταία φορά στο φως. Αυτή η διαδικασία θα αποδείκνυε την ακριβή ημερομηνία του θαλάμου. Δεδομένου ότι ήταν μια πολύ περίπλοκη διαδικασία, χρειάστηκε σχεδόν ένας χρόνος πριν λάβουν τα αποτελέσματα.

Τα αποτελέσματα

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, η δεύτερη μαρμάρινη πλάκα εκτέθηκε για τελευταία φορά στο φως κατά τη διάρκεια του τέταρτου αιώνα. Ήταν περίπου την ίδια εποχή που χτίστηκε ο πρώτος Ναός του Παναγίου Τάφου από τον Κωνσταντίνο. Η ανάλυση του δείγματος κονιάματος από τον τοίχο του τάφου ήταν επίσης η ίδια με τη μαρμάρινη πλάκα.

Source: Icepop

Για την ανασκαφική ομάδα από την Αθήνα και τους μοναχούς που είχαν την τιμή να είναι οι πρώτοι (και ίσως οι τελευταίοι) άνθρωποι που είδαν το βαθύτερο τμήμα του ταφικού θαλάμου που έχει δει κανείς εδώ και αιώνες, αυτό ήταν μια πολύ μεγάλη εξέλιξη, καθώς ουσιαστικά επιβεβαιώνει την αυθεντικότητα του Ναού του Παναγίου Τάφου.

Ένα σημαντικό εύρημα

Όμως, καθώς χρειάστηκε ένας χρόνος για να βγουν τα αποτελέσματα, η αποκατάσταση της εκκλησίας ολοκληρώθηκε ήδη και ο θάλαμος είχε σφραγιστεί. Είναι εξαιρετικά απίθανο οι μαρμάρινες αυτές πλάκες να δουν σύντομα ξανά το φως του ήλιου.

Source: Icepop

Ωστόσο, η χρονολόγηση της δεύτερης μαρμάρινης πλάκας ήταν μια αρκετά μεγάλη εξέλιξη που άλλαξε για πάντα τον τρόπο με τον οποίο οι μελετητές, οι ιστορικοί, οι επιστήμονες και οι αρχαιολόγοι βλέπουν την Εκκλησία του Παναγίου Τάφου ως τον ιερότερο τόπο του Χριστιανισμού.

Ισχυρισμοί περί αυθεντικότητας

Ακόμη και μερικοί από τους μεγαλύτερους επικριτές της αυθεντικότητας του χώρου του τάφου του Ιησού έχουν αλλάξει γνώμη μετά τις ανακαλύψεις της αποστολής του 2016. Μπορεί να μην υπάρχουν ακόμη αδιάσειστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το σώμα του Ιησού είχε θαφτεί στο Edicule, όμως δεν υπάρχει λόγος να απορριφθεί η αυθεντικότητα του χώρου μετά τις πρόσφατες ανακαλύψεις.

Source: Britannica

Αν και οι Προτεστάντες και ορισμένοι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι η τοποθεσία του τάφου του Ιησού βρίσκεται σε ένα μέρος που ονομάζεται Τάφος του Κήπου έξω από την παλιά πόλη της Ιερουσαλήμ, θα μπορούσε να σημειωθεί ότι καμία άλλη τοποθεσία δεν μπορεί να αποδειχθεί καλύτερα πως αποτελεί τον χώρο ταφής του Ιησού.